Opodatkowanie według skali pozwala na skorzystanie zarówno z odliczeń od dochodu, jak również na wspólne rozliczenie z małżonkiem. Przedsiębiorcy opodatkowani liniowo mogą jedynie zmniejszyć swój dochód o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne, a podatek o składki z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. „Kartowiczom” zostaje tylko odliczenie składek na ubezpieczenie zdrowotne.
Roczne rozliczenie podatku dochodowego to czas na skorzystanie z przewidzianych w ustawach ulg, odliczeń i preferencji. Są jednak wyłączenia, które uniemożliwiają skorzystanie z takich rozwiązań. Wiążą się zazwyczaj z wybraną formą opodatkowania. Ograniczenia te dotyczą nie tylko samego podatnika, ale też jego małżonka lub dziecka, z którym zamierza się rozliczyć.
Skala najszerszych możliwości odliczeń…
Najszerszy zakres korzystania z ulg został przewidziany dla przedsiębiorców, którzy są opodatkowani według skali podatkowej (stawka 18 proc. do 85.528 zł i 32 proc. od nadwyżki). Oczywiście muszą spełnić warunki pozwalające na zastosowanie danego odliczenia lub preferencji, jednak wszystkie są dla nich dostępne. Wypełniając roczne zeznanie (PIT-36) mogą więc w pierwszej kolejności dokonać odliczeń od dochodu.
W katalogu tych odliczeń znajdują się zarówno darowizny na cele realizowane przez organizacje pożytku publicznego, na cele kultu religijnego czy krwiodawstwa. Przedsiębiorcy (i inni podatnicy) opodatkowani według skali, mogą odliczyć od dochodu wydatki na używanie internetu (ulga internetowa do 760 zł), a także wydatki na cele rehabilitacyjne (tzw. ulga rehabilitacyjna), czy związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych przez podatnika będącego osobą niepełnosprawną lub na utrzymaniu którego są osoby niepełnosprawne.
Skala podatkowa pozwala także na zmniejszenie dochodu do opodatkowania o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne, a gdy przedsiębiorca inwestował w nowe technologie, odliczy od podstawy opodatkowania wydatki związane z ich zakupem.
Gdy przedsiębiorca opodatkowany według skali zmniejszy dochód o możliwe dla niego odliczenia, może jeszcze zmniejszyć wyliczony podatek. Od podatku odliczy składki na ubezpieczenie zdrowotne (w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki), a gdy wychowuje małoletnie dziecko, uczące się do 25. roku życia (lub bez względu na wiek, jeśli otrzymywało zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną), może skorzystać z tzw. ulgi prorodzinnej. Pozwala ona na odliczenie od podatku kwoty do wysokości 1.112,04 zł w skali roku za każde dziecko.
UWAGA! Z ostatniego rozwiązania nie skorzystają podatnicy, których dzieci uzyskały dochody (łącznie powyżej 3.089 zł) opodatkowane według skali lub dochody z kapitałów pieniężnych (np. z inwestycji w papiery wartościowe). Skorzystanie z tej ulgi wykluczają również dochody dziecka, bez względu na wysokość, opodatkowane podatkiem liniowym, ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (wyjątek to prywatny najem) lub kartą podatkową.
I to nie koniec preferencji. Osoby takie mogą również rozliczyć się wspólnie z małżonkiem, a samotni przedsiębiorcy, którzy wychowują dziecko, skorzystają na rozliczeniu się z podatku wspólnie z dzieckiem.
WAŻNE! Preferencyjne sposoby opodatkowania zostaną wyłączone, gdy małżonek, dziecko lub sam podatnik osiągnie dochód opodatkowany podatkiem liniowym, kartą podatkową lub ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (wyjątek to opodatkowanie w tej formie przychodów z prywatnego najmu). Wspólnie z dzieckiem nie rozliczą się także te osoby, które mają przedsiębiorcze pociechy. Stanie się tak, gdy dochód dziecka opodatkowany według skali lub tzw. dochód giełdowy (opodatkowany na zasadach określonych w art. 30b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych) przekroczył w roku, za który składane jest zeznanie, 3.089 zł.
Ryczałt ewidencjonowany z ograniczeniami
Co prawda termin rozliczenia rocznego dla przedsiębiorców na ryczałcie już minął (składają zeznanie do 31 stycznia), to jednak wciąż mogą oni skorzystać z niektórych ulg poprzez złożenie korekty zeznania.
Przypomnijmy, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to często niska stawka podatku obliczana w stosunku do przychodu (przedsiębiorca nie uwzględnia więc ponoszonych kosztów).
Ta forma opodatkowania pozwala na skorzystanie z wszystkich odliczeń przewidzianych w art. 26 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Oznacza to, że przedsiębiorca opodatkowany ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych może zmniejszyć swój przychód o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne i dokonane darowizny. Skorzysta również z tzw. ulgi internetowej i rehabilitacyjnej.
UWAGA! Ta forma opodatkowania wyklucza wspólne rozliczenie z małżonkiem albo z dzieckiem osoby samotnej. Nie ma również możliwości odliczenia wydatków na nabycie nowych technologii.
„Ryczałtowcy” nie skorzystają także z ulgi prorodzinnej (czyli możliwości zmniejszenia podatku o 1.112,04 zł z tytułu wychowywania każdego dziecka), jeśli obok tej formy opodatkowania nie uzyskują dochodów opodatkowanych na zasadach ogólnych (np. dochody uzyskane z etatu).
Prosta „linia” i pusta „karta”
Opodatkowanie 19-proc. podatkiem liniowym oznacza brak ulg i preferencji. W podobnej sytuacji są przedsiębiorcy, którzy wybrali kartę podatkową. Jedyną możliwością zmniejszenia podstawy opodatkowania to dla „liniowcy” odliczenie zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne. Podatek natomiast może zmniejszyć o składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Z tej ostatniej, a jednocześnie jedynej możliwości, skorzystają także „kartowicze”.
Przedsiębiorcy opodatkowani jedną z tych form skorzystają z możliwych szerszych odliczeń, gdy jednocześnie uzyskiwali dochód opodatkowany według skali lub przychód opodatkowany ryczałtem.
| Skala podatkowa | Podatek liniowy | Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych | Karta podatkowa | |
| Ulga internetowa | Tak | Nie | Tak | Nie |
| Ulga prorodzinna | Tak | Nie
(Opodatkowanie tą formą dziecka wyklucza skorzystanie z ulgi) |
Nie
(Opodatkowanie tą formą dziecka wyklucza skorzystanie z ulgi) |
Nie
(Opodatkowanie tą formą dziecka wyklucza skorzystanie z ulgi) |
| Możliwość wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub dzieckiem | Tak | Nie
(opodatkowanie tą formą jednej z osób np. małżonka, wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia) |
Nie
(opodatkowanie tą formą jednej z osób np. małżonka, wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia) |
Nie (opodatkowanie tą formą jednej z osób np. małżonka wyklucza możliwość wspólnego rozliczenia) |
| Ulga na nowe technologie | Tak | Nie | Nie | Nie |
| Odliczenia od dochodu darowizn | Tak | Nie | Tak | Nie |
| Ulga rehabilitacyjna | Tak | Nie | Tak | Nie |
| Odliczenie od dochodu składek na ubezpieczenie społeczne | Tak | Tak | Tak | Nie |
| Odliczenie od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne | Tak | Tak | Tak | Tak |
Podstawa prawna: art. 6, 26, art. 26c, art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j.-Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307, z późn. zm.), art. 11, art. 31 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).
Katarzyna Rola-Stężycka – Tax Care