Fundacja im. Kazimierza Pułaskiego zorganizowała konferencję prasową, podczas której zaprezentowano wyniki badania dotyczącego efektów obowiązkowej redukcji opłaty interchange w Hiszpanii w latach 2005-2010.
Według profesora Gustavo Matiasa, współautora badania, taki krok wprawdzie obniżył koszty po stronie akceptantów kart, jednak znacząco zwiększył koszty dla ich użytkowników, co w konsekwencji doprowadziło do spadku liczby transakcji kartowych na rzecz płatności gotówkowych.
W grudniu 2005 r. największe hiszpańskie stowarzyszenia handlowe i organizacje kart płatniczych podpisały, wymuszoną przez rząd, umowę o obniżeniu opłat z tytułu transakcji dokonywanych kartami płatniczymi (tzw. opłat interchange) na okres pięciu lat (2006-2010).
W konsekwencji opłaty interchange spadły średnio o 57,3 proc., co w liczbach bezwzględnych dało 3,329 mld EUR w ciągu pięciu lat. Obniżenie opłaty interchange doprowadziło do zmniejszenia – średnio o 51,3 proc. – opłat za obsługę akceptanta (Merchant Service Charges – MSC), które handlowcy ponoszą w związku z akceptowaniem kart.
UWAGA! Jednocześnie, w ciągu pięciu lat objętych badaniami, koszty ponoszone przez klientów – użytkowników kart (roczne opłaty za kartę) wzrosły o 50 proc., co w liczbach bezwzględnych dało kwotę 2.350 mld EUR.
Głównymi beneficjentami obniżenia opłat interchange byli w Hiszpanii handlowcy. W pięcioletnim okresie obowiązywania umowy zyskali dzięki obniżeniu opłat 2.749 mld EUR. Niestety – nie ma dowodów na to, aby choć część tych oszczędności została przeniesiona na klientów – w postaci obniżonych cen lub lepszej jakości świadczonych usług.
– Ani handlowcy, ani odpowiedzialne ministerstwa, ani urząd ds. konkurencji, ani hiszpański bank centralny czy hiszpański główny urząd statystyczny, nie potrafiły przedstawić empirycznych dowodów na korzyści, które klienci mieliby w jakikolwiek sposób odnieść w wyniku obniżenia opłat interchange – mówi prof. Matias.
W efekcie regulacji i obniżki opłaty interchange spadła wartość transakcji kartowych, na rzecz transakcji gotówkowych. Od czasu wejścia w życie umowy, średnia wartość transakcji realizowanych za pomocą standardowej czterostronnej karty płatniczej spadła z 52,1 EUR w 2005 r. do 44,3 EUR w 2010 r., podczas gdy średnia kwota wypłat gotówki z bankomatów wzrosła z 91,2 EUR do 117,2 EUR.
– Interwencja znacząco spowolniła zatem proces zastępowania kosztownej gotówki bardziej efektywnymi elektronicznymi środkami płatniczymi, co nie pozostało bez wpływu na utrudnienie walki z gospodarką czarnorynkową, oszustwami czy korupcją, obniżając tym samym dochody państwa – twierdzi prof. Matias.
Obowiązek obniżenia opłat interchange miał w Hiszpanii jeszcze jeden negatywny efekt. Zakłócił równowagę czterostronnego systemu i osłabił jego zdolność do konkurowania z systemami trójstronnymi. To z kolei wpłynęło niekorzystnie na konkurencję na hiszpańskim rynku kart płatniczych.
Obniżenie opłat interchange, w połączeniu z osłabieniem konkurencji, zmniejszyło też motywację firm do tworzenia innowacji, które są niezbędne do zapewnienia bezpieczeństwa płatności, rozwoju rynku czy walki z oszustwami.
Raport został opracowany przez hiszpańskich naukowców na zlecenie firmy MasterCard.
Fot. Getty Images