Wzrost zaangażowania i motywacji pracowników to w wielu firmach recepta na trudniejsze czasy. Jednym z czynników, które w bezpośredni sposób przekładają się na ten wzrost jest włączenie w system wynagrodzeń świadczeń pozapłacowych.
Przedsiębiorstwa coraz częściej doceniają motywacyjną rolę świadczeń. To jeden z wielu istotnych wniosków dotyczących dynamiki rozwoju polskiego rynku wypływający z badań „Potencjał rynku benefitów pozapłacowych” przeprowadzonych przez niezależny Instytut Badawczy ARC Rynek i Opinia w styczniu 2013 roku na zlecenie Sodexo Motivation Solutions.
Badanie „Potencjał rynku benefitów pozapłacowych” ARC Rynek i Opina przeprowadzono na reprezentatywnej grupie 950 działających w Polsce firm. Dla uzyskania jak najbardziej wiarygodnych wyników w ankiecie wzięły udział przedsiębiorstwa państwowe, instytucje publiczne, polskie firmy prywatne oraz posiadające kapitał zagraniczny. Przebadano małe, średnie i duże organizacje, zarówno posiadające, jak i nieposiadające Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
To już szósta edycja badania. Uzyskane na przestrzeni kilku ostatnich lat wyniki pozwalają śledzić zmiany zachodzące w tym sektorze, a także zdefiniować preferencje pracodawców oraz oczekiwania pracowników.
Rynek w Polsce
Wyniki badania pokazują, że rynek świadczeń pozapłacowych w Polsce jest determinowany głównie dwoma czynnikami: sezonowością ich wręczania oraz zasadami funkcjonowania Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych.
Według badań, niezależnie od formy własności, firmy które utworzyły Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych, finansują świadczenia dodatkowe głównie z tego właśnie źródła (73 proc. podmiotów). Zupełnie inna jest sytuacja wśród pracodawców, którzy nie utworzyli ZFŚS – w tych firmach motywatory pozapłacowe są finansowane przede wszystkim z bieżących obrotów (51 proc. podmiotów).
W porównaniu z 2011 rokiem, bieżące fundusze, jako źródło finansowania benefitów, wskazało o 7,5 punktów procentowych więcej badanych. O 3,9 punktów procentowych wzrósł również odsetek firm deklarujących finansowanie świadczeń z systemów motywacyjnych.
Oznacza to, iż coraz więcej pracodawców dostrzega konieczność oferowania świadczeń pozapłacowych, jako elementu całościowej strategii motywacyjnej w firmie. Badania pokazały, również, że w blisko 1/3 firm w Polsce, świadczenia pozapłacowe oferowane są jako wsparcie i pomoc socjalna dla pracowników, ale drugą ich najważniejszą rolą jest motywowanie personelu, które wskazało 30,2 proc. przebadanych przez ARC Rynek i Opinia firm.
Sezonowość wręczania świadczeń
Sezonowość wręczania świadczeń od wielu lat się nie zmienia, nadal najczęstszą okazją do przyznania pracownikom gratyfikacji czy podarowania prezentów są święta. Tradycyjnie pracownicy są nagradzani na Boże Narodzenie, wtedy właśnie zatrudnionych dodatkowo wspiera aż 63,8 proc. badanych pracodawców.
Inne popularne okazje do przekazania dodatkowych motywatorów zatrudnionym to m.in. okres wakacyjny oraz zbliżające się święta Wielkiej Nocy, które wskazało prawie 33 proc. przedsiębiorstw. Bardzo popularną formą świątecznych motywatorów pozostają kupony i karty podarunkowe. Według badań, ponad 1/3 firm w Polsce wręcza pracownikom właśnie ten rodzaj świadczeń.
Na jakie świadczenia mogą liczyć pracownicy?
Badania pokazują, że standardem w motywacji pozapłacowej pozostają kupony i karty podarunkowe, bilety na imprezy kulturalne (29,2 proc.), opieka medyczna (24 proc.) czy karnety wstępów do obiektów sportowych i rekreacyjnych (20,1 proc.).
Wśród innych motywatorów pozapłacowych oferowanych przez pracodawców znalazły się również dodatkowe ubezpieczenia (szczególnie emerytalne lub na życie, które wskazało 13,5 proc. firm).
Z badań wynika również, że 15 proc. badanych przedsiębiorstw chciałoby przeznaczyć dodatkowe fundusze na bony i kupony podarunkowe, gdyby tylko firmy zwiększyły budżet na ten cel. Coraz bardziej popularne staje też się dofinansowywanie posiłków. Taką formę długofalowej motywacji stosuje 27 proc. badanych dużych organizacji z większych miast. Część z nich wybiera w tym obszarze nowoczesne rozwiązania elektroniczne, takie jak np. przedpłacone Karty Lunch Pass.
Perspektywy na przyszłość
Nowoczesne przedsiębiorstwa stawiają na różnorodność oferowanych pracownikom świadczeń. Potwierdzają to badania przeprowadzone na zlecenie Sodexo Motivation Solutions – 55 proc. badanych firm zatrudniających od 50 do 249 pracowników oraz ponad 74 proc. firm zatrudniających powyżej 250 pracowników, gwarantuje zatrudnionym sześć i więcej motywatorów.
Co więcej, liczba świadczeń rok do roku rośnie: w pierwszej wymienionej grupie przedsiębiorstw (do 249 pracowników) rok do roku o 2 punkty procentowe, w grupie powyżej 250 pracowników, o 4 punkty procentowe. Duża liczba oferowanych świadczeń sprawia jednak, że trudno nimi w efektywny sposób zarządzać i dopasować je do realnych potrzeb pracowników.
Średnie i duże przedsiębiorstwa zaczynają więc dostrzegać konieczność zastosowania narzędzia ułatwiającego sprawne zarządzanie rozbudowanym wachlarzem świadczeń. Nowym trendem odpowiadającym na te potrzeby są platformy internetowe porządkujące systemy świadczeń pozapłacowych w firmach. Pracodawcom umożliwiają one efektywne zarządzanie świadczeniami oraz przeznaczonym na nie budżetem. Pracownikom dają zaś możliwość wyboru, w ramach określonego przez firmę limitu, faktycznie odpowiadających im motywatorów.
Istotne jest, by przy rozbudowanych programach motywacyjnych umożliwić pracownikom samodzielny wybór tych najlepiej dostosowanych do ich indywidualnych potrzeb.
Fot. Getty Images