Zakres odpowiedzialności materialnej pracowników reguluje Kodeks Pracy. Mimo ograniczeń, jakie nakłada ustawodawca, jeśli szkoda wynika z umyślnej winy pracownika, może on srogo zapłacić za jej likwidację.
Odpowiedzialność materialna pracowników obejmuje swym zasięgiem zasady określające finansową odpowiedzialność pracowników za szkody wyrządzone pracodawcy.
W przypadku dokonania szkody przez pracownika bardzo ważne są okoliczności całego zajścia. Od nich bowiem w głównej mierze zależy cena, jaką pracownik zapłaci za swoje przewinienie.
UWAGA! Jeśli wyrządził szkodę nieumyślnie, odszkodowanie jest wyznaczane zazwyczaj w wysokości szkody, jednak w kwocie nie wyższej niż trzymiesięczne wynagrodzenie, jakie przysługuje pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody.
– Do szczególnej sytuacji dochodzi w razie wyrządzenia szkody osobie trzeciej przy wykonywaniu przez podwładnego obowiązków służbowych – tłumaczy Agnieszka Jastrzębska z Zielonej Linii. – Wówczas bowiem do naprawienia takiej szkody jest zobowiązany sam pracodawca.
Nie oznacza to jednak, że będzie to koniec całej sprawy. W zależności od sytuacji, może dojść do indywidualnych porozumień pomiędzy pracodawcą a pracownikiem. Gdy naprawienie szkody nastąpiło na podstawie ugody pomiędzy nimi, wysokość odszkodowania może być obniżona, ze szczególnym uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, a zwłaszcza stopnia winy pracownika oraz jego stosunku do obowiązków służbowych.
Co się dzieje w sytuacji, gdy odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi więcej osób niż tylko jeden pracownik? Wówczas każdy z winnych zaistniałego stanu rzeczy ponosi odpowiedzialność za część szkody, adekwatnie do stopnia swojej winy, czyli najogólniej mówiąc, tego, jak bardzo się do niej przyczynił, w jakim stopniu jest ona konsekwencją jego zaniedbania.
Kiedy jednak okaże się, że niemożliwe jest indywidualne ustalenie stopnia winy każdej z osób ponoszących odpowiedzialność, wszystkie one odpowiadają za wyrządzoną szkodę w równej części.
Prawo do wszelkich roszczeń związanych z naprawieniem szkody, jaka wynikła z winy pracownika wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania przez niego obowiązków pracowniczych, ulega przedawnieniu po upływie jednego roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzeniu szkody przez pracownika. Termin ten nie może być jednak dłuższy niż trzy lata od czasu jej wyrządzenia.
WAŻNE! W sytuacji, gdy pracownik szkodę wyrządził umyślnie, przedawnienie wynosi aż 10 lat.
Jeżeli pracownikowi zostały powierzone z obowiązkiem zwrotu pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności, narzędzia i instrumenty lub przedmioty podobne, odzież i obuwie, środki ochrony indywidualnej, a także jakiekolwiek inne mienie, pod warunkiem zwrotu lub wyliczenia się, odpowiada on w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.
Od tego typu odpowiedzialności pracownik może się uwolnić, jeżeli jest w stanie udowodnić, że szkoda nastąpiła z przyczyn od niego niezależnych, zwłaszcza w efekcie niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.
Kodeks Pracy określa szereg sytuacji, w których pracownik odpowiada za powierzone mu mienie. Należy jednak zwrócić uwagę, że są pewne elementy, których sztywno nie reguluje. Wówczas to, jaką karę zapłaci pracownik, zależy najczęściej od ugody z szefem.
Joanna Niemyjska – Zielona Linia
Fot. Getty Images