Odmawianie prawa do odstąpienia od umowy, kiedy zmianie ulegają jej istotne warunki (np. cena mieszkania), to najczęściej kwestionowana przez UOKiK praktyka deweloperów.
Deweloperzy, spółdzielnie mieszkaniowe i towarzystwa budownictwa społecznego – czyli przedsiębiorcy oferujący lokale mieszkalne, mają jednakowe obowiązki wobec konsumentów.
W minionym roku prezes UOKiK wydała 22 decyzje dotyczące spółek deweloperskich, nakładając 13 kar w łącznej wysokości 680.769 zł. Dla porównania, w roku 2011 wobec deweloperów wydano 46 decyzji z łączną kwotą kar ponad 1 mln zł.
15 przedsiębiorców dobrowolnie zobowiązało się do zaniechania lub zaniechało stosowania praktyk kwestionowanych przez urząd.
Zmiana wielkości mieszkania
Podstawowym problemem było stosowanie we wzorcach umów postawień tożsamych z wpisanymi do rejestru klauzul niedozwolonych.
Urząd zakwestionował w ubiegłym roku 135 takich postanowień (269 w 2011 r.). Klauzule, do których urząd zgłaszał zastrzeżenia, najczęściej miały na celu pozbawienie konsumenta należnego mu prawa odstąpienia od umowy, kiedy zmianie ulegną jej istotne warunki, czyli np. cena, powierzchnia czy rozkład mieszkania.
Jednym z deweloperów, który stosował tego rodzaju postanowienia jest spółka Peter-House z Warszawy. We wzorcu umownym przedsiębiorcy znalazły się m.in. klauzule, które zobowiązywały konsumenta do nabycia mieszkania, gdy powierzchnia kupionego lokalu różniła się do 5 proc. od zakładanej w projekcie oraz gdy z powodu zmiany stawki podatku VAT zmieniła się cena lokalu.
Tymczasem, zgodnie z prawem, gdy przedsiębiorca zmienia istotne warunki umowy, do których zaliczają się cena czy powierzchnia nabywanego mieszkania, konsument powinien mieć możliwość odstąpienia od umowy bez ponoszenia z tego tytułu jakichkolwiek kosztów.
Za naruszanie zbiorowych interesów konsumentów prezes UOKiK nałożyła na Peter-House karę w wysokości 12.826 zł. Cieszy fakt, że przedsiębiorca zaniechał stosowania kwestionowanych działań. Decyzja nie jest prawomocna, spółka odwołała się do sądu.
„Inne zdarzenia pogodowe”
Prezes UOKiK kwestionowała także postanowienia, które zwalniały przedsiębiorców z odpowiedzialności za oddanie lokalu w terminie. Przykładem jest Przedsiębiorstwo Budownictwa Ogólnego w Iławie, które we wzorcu umownym stosowało postanowienie pozostawiające otwarty katalog przesłanek – określonych jako „inne zdarzenia pogodowe” – zwalniających je z odpowiedzialności za opóźnienia w inwestycji.
W rezultacie przedsiębiorca umożliwiał sobie uniknięcie płacenia kar umownych w przypadku każdej zmiany terminu oddania mieszkania do użytku. Zgodnie z prawem wzorzec umowny powinien dokładnie określać zamknięty katalog dopuszczalnych powodów przesunięcia terminu zakończenia realizacji inwestycji.
Prezes UOKiK nakazała zaniechania stosowania niedozwolonych praktyk i nałożyła na spółkę karę w wysokości 8.429 zł. Decyzja jest prawomocna, przedsiębiorca nie odwołał się do sądu.
